Bir şirketin finansal durumunu net bir şekilde gösteren temel bir finansal tablo bilançodur. Şirketin varlıkları, borçları ve özkaynakları arasındaki dengeyi sağlıklı bir şekilde ortaya koyan bu belge mali sağlığın anlaşılmasında önemli bir rol oynar. Birçok işletme yöneticisi ve yatırımcı için bilanço analizi doğru yatırım kararları alabilmek adına büyük bir öneme sahiptir. Yine de sadece bilançoyu incelemek yeterli değildir. Bunun yanı sıra bu finansal tablonun nasıl yorumlanacağını anlamak da kritik bir adımdır. Bir şirketin finansal yapısını anlamak büyüme potansiyelini değerlendirmek veya risklerini analiz etmek için bilanço analizi kullanılır.

Bilanço tablosu genellikle muhasebe döneminin sonunda oluşturulur ve geçmiş dönemlerin mali sonuçlarını özetler. Bu sayede hem yönetim hem yatırımcılar, şirketin mali performansını görebilirler. Bilançoların doğru bir şekilde analiz edilmesi ise sadece finansal rakamları anlamakla kalmayıp aynı zamanda gelecekteki stratejik adımları planlamada da büyük bir önem taşır.

Bilanço Nedir ve Bileşenleri Nelerdir?

Bilanço iki ana unsurdan oluşur: varlıklar ve kaynaklar. Varlıklar, bir şirketin sahip olduğu tüm değerleri ifade ederken kaynaklar ise bu varlıkların nasıl finanse edildiğini gösterir. Bu iki unsur arasında kurulacak olan denge işletmenin mali sağlığını anlamak için oldukça önemlidir. Bir bilanço incelemesi yaparken bu iki ana başlık altındaki kalemlerin detaylı bir şekilde anlaşılması gerekir.

Varlıklar genellikle dönen ve duran varlıklar olarak ikiye ayrılır. Dönen varlıklar, şirketin kısa vadede nakde çevirebileceği varlıklar iken duran varlıklar, daha uzun süreli yatırımlar ve taşınmaz mallar gibi kalemlerden oluşur. Bu iki unsur arasında denge sağlamak, işletmenin likidite durumunu anlamada kritik bir rol oynar. Likiditeyi değerlendirmek için kullanılan oranlar bilanço oran analizi olarak adlandırılır ve bu analiz şirketin kısa vadeli borçlarını ne kadar hızlı ödeyebileceğini gösterir.

Kaynaklar tarafında ise özkaynaklar ve borçlar yer alır. Borçlar kısa ve uzun vadeli olarak ayrılırken, özkaynaklar şirketin kendi sermayesini ifade eder. Şirketin bilanço analizi yapılarak bu borç ve özkaynak dengesi anlaşılmaya çalışılır. Özkaynakların yeterli düzeyde olması şirketin mali yapısının sağlam olduğunu gösterir.

Örneklerle Bilanço Analizi Nasıl Yapılır?

Bilanço analizi genellikle iki ana yöntemle yapılır: yatay analiz ve dikey analiz. Yatay analiz birden fazla dönem arasındaki değişimlerin karşılaştırılmasını sağlar. Örneğin bir şirketin 2023 yılı bilançosu ile 2022 yılı bilançosunu karşılaştırarak varlıklar, borçlar ve özkaynaklar arasındaki değişiklikler anlaşılabilir. Bu yöntem şirketin büyüme hızını ya da mali dengesini zaman içerisinde nasıl geliştirdiğini ortaya koyar. Bilanço analizi örnekleri yatay analiz yöntemi ile şirketlerin performanslarını değerlendirmekte oldukça sık kullanılır.

Dikey analiz ise aynı döneme ait bilanço kalemlerinin yüzdelik dağılımını incelemeye olanak tanır. Örneğin varlıkların ne kadarının dönen varlıklar ne kadarının duran varlıklar olduğu analiz edilebilir. Bu sayede şirketin hangi varlık grubuna daha fazla yatırım yaptığı ya da hangi gruptaki varlıkların daha fazla getirisi olduğu görülebilir.

Bir bilanço analizinin en kritik aşaması likidite oranları, kârlılık oranları ve borçlanma oranları gibi finansal oranların hesaplanmasıdır. Likidite oranları şirketin kısa vadede borçlarını ödeyebilme kapasitesini ölçerken kârlılık oranları şirketin satışlarından elde ettiği kârı ne kadar etkin bir şekilde yönettiğini gösterir. Bilanço oran analizi işletmelerin sağlıklı büyüyüp büyümediğini anlamada kullanılan önemli bir göstergedir.

Örnek bir bilanço analizi sürecinde öncelikle dönen varlıkların toplam varlıklar içindeki oranına bakılır. Bu oran işletmenin likidite durumunu ortaya koyar. Ardından kısa vadeli borçların toplam borçlar içindeki oranı hesaplanarak işletmenin borç ödeme kabiliyeti değerlendirilir. Bu tür analizler özellikle yatırımcılar için hayati önem taşır. Çünkü yatırım kararları alınırken şirketin borç yapısının sağlıklı olup olmadığı belirleyici olabilir.

Teedo’nun finans eğitimleriyle finansal yönetim becerilerinizi geliştirin. Bilanço analizi ve daha fazlası hakkında bilgi edinin, finansal kararlarınızı güvenle alın. Hemen Teedo bütçe yönetimi eğitimine katılın ve geleceğinizi planlamaya başlayın!